Tarih Bilimi Nedir 4

Tarih, geçmiş dönemin incelenmesi bilimidir.[2] “Tarih”, geçmiş zamanda olan olayların incelenmesinin taliı sıra, bu olaylarla müntesip bilgilerin ayyaşfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile bile ilgilenen bir şemsiye terimdir.[3]

İnsan veya âdem evladı-dışı farkı gözetmeksizin, dünya ve dönem aralığının kestirildiği bir geçmiş dönem dilimde, illet-sonuç ilişkisi kurup, belge ve bulgular eşliğinde bilgiler toplayan bir bilimsel nitelikli disiplin olan tarih, herhangi bir bilim kümesine dahil edilmez; çünkü tarih, her sahaın geçkinini inceleyebilecek kadar geniş bir disiplindir. İnsanlık geçkini kavlükarar konusu olduğunda, gökçe yazının icadından önceki zamanlara “tarih öncesi” denir.

Tarihî inceleme, geçmiş zamandaki olaylara ilişik tüm bilgilerin, olayların vuku bulduğu devrin şartları görüş önüne hileınarak, muhtemel olduğunca nesnel bir şekilde sunulması ile oluşur. Tarih, yaşanmış olan olayların bir daha evetşanabilmesi kabil bir muhtemellık olmadığından doğa bilimlerindeki kabil deney ve gözleme dayanamaz.

Tarih sözcüğünün Batı dillerindeki eş karşıtlığı, Grekçe: ἱστορία, historiá (manaı “tahkik”) teriminden türemiştir.[4] İyonya lehçesinde bildirme, salık iktibas yoluyla veri edinme anlamlarında kullanılan söz, Attika lehçesinde görerek, şahit olarak bilme anlamlarının taliı sıra çok daha geniş bir mana derunğiyle fizik, coğrafya, astronomi, bitki ve efsanevi bilgisi ve ayrıca gittikçe doğa bilgisini kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Edward Carr’ın teşhismıyla tarih, “doğrulanmış olgular kümesi”nden diğer bir şey bileğildir.[5]