Tarih Bilimi Nedir 10

Gün, geçmiş dönemin incelenmesi bilimidir.[2] “Gün”, geçmiş zamanda olan olayların incelenmesinin canipı nöbet, bu olaylarla alakadar bilgilerin esrarkeşfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile de ilgilenen bir şemsiye terimdir.[3]

İnsan veya ölümlü-dışı farkı gözetmeksizin, iz ve dönem aralığının kestirildiği bir geçmiş dönem dilimde, vesile-sonuç ilişkisi kurup, vesika ve bulgular eşliğinde bilgiler toplayan bir akademik disiplin olan gün, rastgele bir fen kümesine dahil edilmez; çünkü gün, her meydanın cemaziyelevvelini inceleyebilecek denli geniş bir disiplindir. İnsanlık cemaziyelevveli söz konusu olduğunda, yazının icadından önceki zamanlara “gün öncesi” denir.

Günî tetkik, geçmiş zamandaki vakalara üstüne bütün bilgilerin, olayların vuku bulmuş olduğu devrin şartları boşluk önüne tuzakınarak, olanaklı olduğunca nesnel bir şekilde sunulması ile oluşur. Gün, yaşanan olayların bir daha yaşanabilmesi kabilinden bir muhtemellık olmadığından natür bilimlerindeki kabilinden deney ve gözleme dayanamaz.

Gün sözcüğünün Batı dillerindeki ortak hakkındalığı, Grekçe: ἱστορία, historiá (medlulı “soruşturma”) teriminden türemiştir.[4] İyonya lehçesinde bildirme, salık derç yoluyla olgun edinme anlamlarında kullanılan kelime, Attika lehçesinde görerek, tanık olarak bilme anlamlarının canipı nöbet çok daha geniş bir medlul dâhilğiyle fizik, coğrafya, astronomi, bitki ve hayvan bilgisi ve hatta gitgide natür bilgisini kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Edward Carr’ın tanılamamıyla gün, “doğrulanmış olgular kümesi”nden değişik bir şey değildir.[5]